พระผง พระแก้วมรกต วัดเทพศิรินทราวาส กรุงเทพมหานคร

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดเทพศิรินทราวาส เมื่อ พ.ศ. 2419 ขณะมีพระชนมพรรษาครบ 25 พรรษาพอดี เพื่อทรงเฉลิมพระเกียรติและอุทิศพระราชกุศลสนองพระเดชพระคุณกรมสมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งได้เสด็จสวรรคตตั้งแต่รัชกาลที่ 5 ยังทรงพระเยาว์ โดยให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์ เป็นแม่กองก่อสร้าง พระศิริสมบัติ (กร) และพระวิจิตรรจนา เป็นนายงาน เริ่มก่อสร้าง พ.ศ. 2419

วันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2421 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ อาราธนาพระอริยมุนีมาจากวัดบวรนิเวศ พร้อมด้วยพระฐานานุกรม 3 รูป พระอันดับ 16 รูป สามเณร 3 รูป รวม 23 รูป มาอยู่วัดนี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบำเพ็ญพระราชกุศล แล้วประกาศพระราชทานวิสุงคามสีมาและพระราชทานนามอารามแห่งนี้ว่าวัดเทพศิรินทราวาส ตามพระนามแห่งองค์พระราชชนนี

สถาปัตยกรรมสำคัญได้แก่ พระอุโบสถของวัดเทพศิรินทราวาส มีขนาดใหญ่และตกแต่งอย่างงดงาม ด้วยลายรดน้ำและซุ้มประตูหน้าต่าง เพดานสลักรูปเครื่องราชอิสริยาภรณ์ พระอุโบสถเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญหลายองค์ เช่น พระนิรันตรายซึ่งเป็นพระพุทธรูปประจำรัชกาลที่ 4 ซึ่งอัญเชิญมาเมื่อ พ.ศ. 2421 ตามพระราชประสงค์รัชกาลที่ 4

การวางแผนผังวัดเทพศิรินทราวาสนี้ ถือว่าเป็นแปลนที่เหมาะสม ที่โรงเรียนอยู่ทางด้านตะวันออก หน้าวัดและเขตพุทธาวาสอยู่ส่วนกลาง และสุสานอยู่ด้านตะวันตก ดุจชีวิตคนซึ่งเดินตามดวงตะวัน เริ่มด้วยวัยเด็ก วัยกลางคน และปัจฉิมวัยซึ่งไปสุดสิ้นที่สุสาน สิ่งก่อสร้างที่เป็นที่รู้จักกันดี คือ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์

และใน พ.ศ. 2439 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างสุสานหลวงไว้ในวัด ด้วยมีพระราชประสงค์ให้เป็นฌาปนสถานสำหรับพระราชวงศ์ซึ่งไม่ได้สร้างพระเมรุฯ ที่ท้องสนามหลวงและสำหรับชนทุกชั้น นับเป็นเรื่องพิเศษ เนื่องจากโดยปกติแล้วจะไม่มีฌาปนสถานในพระอารามหลวง

นับแต่ก่อตั้งวัดมาจนปัจจุบัน วัดเทพศิรินทราวาสมีเจ้าอาวาสมาแล้ว 9 รูป ได้แก่
1    พระอริยมุนี (เอม อายุวฑฺฒโน)    พ.ศ. 2421    พ.ศ. 2426
2    พระธรรมไตรโลกาจารย์ (เดช ฐานจาโร)    พ.ศ. 2427    พ.ศ. 2437
3    พระวินัยรักขิต (นาม กาฬนาโม)    พ.ศ. 2437    พ.ศ. 2438
4    หม่อมเจ้าพระศรีสุคตคัตยานุวัตร (พร้อม ธมฺมรโต)    พ.ศ. 2438    พ.ศ. 2441
5    สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวโร)    พ.ศ. 2441    พ.ศ. 2494
6    พระสาสนโสภณ (เอื้อน ชินทตฺโต)    พ.ศ. 2498    พ.ศ. 2521
7    สมเด็จพระวันรัต (นิรันตร์ นิรนฺตโร)    พ.ศ. 2521    พ.ศ. 2546
8    สมเด็จพระญาณวโรดม (ประยูร สนฺตงฺกุโร)    พ.ศ. 2546    พ.ศ. 2552
9    สมเด็จพระธีรญาณมุนี (สมชาย วรชาโย)    พ.ศ. 2553    ปัจจุบัน
ข้อมูลวิกิพีเดีย