เหรียญ พระแก้วมรกต วัดสัมพันธวงศารามวรวิหาร กรุงเทพมหานคร ปี 2547 อ.อุ.ม. เนื้อกะหลั่ยทอง

ชื่อเต็ม    พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร
ชื่อสามัญ    พระแก้วมรกต, พระแก้ว
ประเภท    พระพุทธรูป
ศิลปะ    ศิลปะก่อนเชียงแสน ปางสมาธิ
ความกว้าง    48.3 เซนติเมตร
ความสูง    66 เซนติเมตร
วัสดุ    เนไฟรต์
สถานที่ประดิษฐาน    พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
ความสำคัญ    พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของกรุงรัตนโกสินทร์

วัดสัมพันธวงศาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร ตั้งอยู่ใกล้แม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันออก ในท้องที่แขวงสัมพันธวงศ์ เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร ในย่านเยาวราช เดิมเป็นวัดราษฎร์ มีนามว่า วัดเกาะ หลักฐานในการสร้างวัดแต่เดิมไม่ปรากฏใครเป็นผู้สร้าง ทราบแต่ว่าเป็นวัดโบราณเก่าแก่ มีมาตั้งแต่สมัยอาณาจักรอยุธยา ก่อนสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานี

เหตุที่ได้ชื่อว่า "วัดเกาะ" เนื่องจากการที่มีคูคลองล้อมรอบเชื่อมต่อจากแม่น้ำเจ้าพระยา

ต่อมาพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระบรมวงศานุวงศ์บูรณปฏิสังขรณ์วัดต่าง ๆ ใหม่หลายวัด ในส่วนของวัดเกาะ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษมนตรี ซึ่งเป็นพระภาคิไนย ต้นราชสกุลมนตรีกุล ดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่ทั้งวัด แล้วทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นพระอารามหลวง พระราชทานนามว่า วัดเกาะแก้วลังการาม

ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บูรณปฏิสังขรณ์ใหม่อีกครั้ง แล้วเปลี่ยนนามวัดใหม่เป็น "วัดสัมพันธวงศารามวรวิหาร" เช่นในปัจจุบัน

ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินทางชลมารคมาถวายผ้าพระกฐินที่วัดสัมพันธวงศารามวรวิหารและวัดปทุมคงคาราชวรวิหาร โดยเรือพระที่นั่งเทียบที่ศาลาท่าน้ำ
ข้อมูลวิกิพีเดีย