เหรียญฉลุ พระแก้วมรกต วัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว) กองทัพไทยสร้าง เนื้อทองแดงลงยาสีเขียว สภาพใช้

พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรือ พระแก้วมรกต เป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของประเทศไทย ปัจจุบันประดิษฐานในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม (หรือวัดพระแก้ว) ในพระบรมมหาราชวัง กรุงเทพมหานคร

พระแก้วมรกตเป็นพระพุทธรูปที่แกะสลักจากหยกอ่อนเนไฟรต์สีเขียวดั่งมรกต เป็นพระพุทธรูปสกุลศิลปะก่อนเชียงแสนถึงศิลปะเชียงแสน หลักฐานที่ตรงกันระบุว่าพบครั้งแรก ประดิษฐานอยู่ในเจดีย์วัดป่าญะ ตำบลเวียง เมืองเชียงราย (ปัจจุบันคือ วัดพระแก้ว อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย) ในพุทธศักราช 1977 องค์พระเจดีย์เกิดพังทลาย จึงพบพระพุทธรูปพอกปูนลงรักปิดทอง จึงอัญเชิญไว้ในวิหาร ต่อมาปูนบางส่วนเกิดกะเทาะออก เห็นเป็นเนื้อรัตนมณี จึงกะเทาะปูนออกทั้งองค์ เห็นเป็นเนื้อหยกสีมรกตทั้งองค์

พญาสามฝั่งแกนแห่งเชียงใหม่ทราบข่าวการค้นพบพระแก้วจึงเชิญมาประดิษฐานที่เชียงใหม่ ตำนานหลายแห่งระบุตรงกันว่าช้างทรงพระแก้วมรกตไม่ยอมเดินสู่เชียงใหม่ แต่ในรายละเอียดกลับระบุไม่ตรงกัน บ้างก็ว่าหลังจากนั้นจับฉลากได้ชื่อเมืองลำปาง บ้างก็ว่าช้างวิ่งไปทางลำปางทุกครั้งเมื่อถึงทางแยก แต่ท้ายที่สุด พระแก้วมรกตถูกประดิษฐานไว้ที่วัดพระแก้วดอนเต้า

พุทธศักราช 2025 พระเจ้าติโลกราชอัญเชิญพระแก้วมรกตมาไว้เชียงใหม่ ประดิษฐานที่โลหะปราสาทและวัดเจดีย์หลวงตามลำดับ ต่อมาพุทธศักราช 2091 พระเจ้าไชยเชษฐา อัญเชิญพระพุทธรูปสำคัญของเชียงใหม่ไปยังหลวงพระบาง รวมถึงพระแก้วมรกต

พุทธศักราช 2103 พระเจ้าไชยเชษฐาย้ายเมืองหลวงมายังเวียงจันทน์ และเชิญพระแก้วมรกตมาด้วย ประดิษฐานที่หอพระแก้วเวียงจันทน์ ต่อมาพุทธศักราช 2322 เวียงจันทน์เสียเมืองแก่กองทัพธนบุรี พระแก้วมรกตและพระบางจึงถูกเชิญมากรุงธนบุรี ครั้งนั้นประดิษฐานไว้ที่วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร ต่อมาในสมัยรัชกาลที่หนึ่ง พระแก้วมรกตถูกอัญเชิญข้ามฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยามาประดิษฐานที่วัดพระศรีรัตนศาสดารามจนถึงปัจจุบัน
ข้อมูลวิกิพีเดีย