วัดหัวลำโพง เดิมชื่อ “วัดวัวลำพอง” ตั้งชื่อตามชุมชน หมู่บ้านวัวลำพอง ด้วยแต่เดิมย่านนี้ประกอบอาชีพด้วยการเลี้ยงวัว สันนิษฐานว่าสร้างวัดขึ้นในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ด้วยจากรูปทรงของอุโบสถหลังเก่า และเจดีย์เดิมของวัด ต่อมาในปี พ.ศ. 2433 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้ทรงสร้างทางรถไฟขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย และพระราชทานนามแด่สถานีกรุงเทพฯ ว่า สถานีหัวลำโพง ซึ่งตั้งอยู่ห่างจากวัดวัวลำพอง ประมาณ 2 กิโลเมตร และเมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินทอดผ้าพระกฐินที่วัดวัวลำพองนั้นได้โปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อวัดเสียใหม่ พระราชทานนามว่า วัดหัวลำโพง และทรงโปรดเกล้าฯ พระราชทานแต่งตั้งสมณศักดิ์เจ้าอาวาสคือ พระอาจารย์สิงห์ ซึ่งเป็นพระวิปัสสนาธุระที่มีชื่อเสียงองค์หนึ่งในครั้งนั้น
และวันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2545 ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ จากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ยกฐานะวัดขึ้นเป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ
ที่นี่มีชื่อเสียงด้านพิธีแก้ชง ขอพรท้าวเวสสุวรรณ ขอพรโชคลาภจากไอ้ไข่ ซึ่งขลัง – ไม่ขลังดูได้จากของแก้บนที่เรียงรายอยู่เต็มไปหมด แต่อีกจุดสำคัญที่ขอแนะนำว่าควรแวะคือ การไปกราบขอพร พระพุทธมงคล พระพุทธรูปปางมารวิชัยประดิษฐานเป็นองค์พระประธานบนอุโบสถวัดหัวลำโพง ซึ่งศาสนิกชนมักจะมาขอพรให้ช่วยขจัดศัตรูด้านการงานและการเงิน ช่วยให้แคล้วคลาดปลอดภัย