เหรียญพระพิฆเนศ เทพเจ้าแห่งความสำเร็จ รุ่นที่ระลึกเฉลิมพระชนมพรรษา 84 พรรษา 5 ธันวาคม 2555 เนื้อทองแดง

ตำนานและประวัติศาสตร์กำเนิดพระพิฆเนศพระคเณศหรือชาวไทยนิยมเรียกว่าพระพิฆเนศนั้นทรงเป็น หนึ่งในเทพเจ้าฮินดูที่ได้รับการเคารพบูชาอย่างแพร่หลายด้วยพระลักษณะที่โดดเด่นจากเทพเจ้าองค์อื่นๆคือมีพระเศียรเป็นช้าง และมีสรีระเหมือนอย่างกับมนุษย์ มี4กร พระองค์ทรงประทับบนหนู หนูเป็นสัญลักษณ์ของความฉลาดและความเฉลียวฉลาด ลักษณะร่าเริงเหมือนเด็ก พระคเณศนั้นเป็นที่เคารพกันโดยทั่วไปในฐานะของเทพเจ้าผู้ขจัดอุปสรรค เป็นองค์อุปถัมภ์แห่งศิลปะวิทยาการและศาสตร์ทั้งปวง อีกทั้งยังทรงเป็นเทพเจ้าแห่งความเฉลียวฉลาดและปัญญา ยิ่งไปกว่านั้นพระองค์ยังทรงเป็นเทพเจ้าแห่งการเริ่มต้น ในบทสวดบูชาต่างๆก่อนที่จะเริ่มพิธีการหรือกิจกรรมใดๆก็จะเปล่งพระนามของพระองค์ก่อนเสมอ

กำเนิดของพระพิฆเนศนั้นในคัมภีร์ต่างๆกล่าวไว้ต่างกันดังนี้

กำเนิดพระพิฆเนศจากคำภีร์ศิวะปุราณะ รุทรสังหิตาที่2 ส่วนที่4 กุมารขันธะอัธายะที่ 13 ถึง 20

กล่าวเอาไว้ดังนี้ขณะที่พระนางประวัติรีหรือพระแม่อุมานะ ชายาของพระศิวะกำลังสรงน้ำอยู่ พระศิวะได้เสด็จมายังที่ประทับของพระนางพระนางทรงเห็นว่าพระศิวะเสด็จมาในเวลาอันไม่สมควรจึงทรงคิดที่จะสร้างคนรับใช้ไว้คอยเฝ้าดูแลทุกขณะเมื่อคิดดังนี้พระนางก็ได้ใช้ขี้ไคลจากสรีระของพระนาง สร้างบุคคลที่เพียบพร้อมไปด้วยความงามและลักษณะที่ดีทุกประการขึ้นมารูปหนึ่ง เมื่อสร้างขึ้นมาแล้วพระนางก็ถือว่าเป็นโอรสของพระองค์ มอบเครื่องประดับต่างๆให้แก่กุมารนั้น และมอบของวิเศษให้เป็นอาวุธ จากนั้นได้สั่งให้ทำหน้าที่เป็นคนเฝ้าประตู ห้ามใครเข้าไปพบพระนางโดยเด็ดขาดหากพระนางไม่อนุญาต

ต่อมาเมื่อพระศิวะเสด็จมาถึงแล้วปรารถนาที่จะเสด็จเข้าไปในขณะที่พระนางปารวตีรีกำลังสรงน้ำอยู่กุมารโอรสของพระนางปารวตีไม่รู้จักพระศิวะเป็นใคร จึงขับไล่พระศิวะให้ไปจากที่นั่น พระศิวะโกรธมากจึงสั่งให้พวกคณะบริวารของพระองค์สอบถามว่าเด็กคนนี้เป็นใคร เมื่อพวกขณะถามก็ได้รับความเป็นมาทั้งหมด แม้พวกคณะจะขอให้เด็กไปจากประตูเด็กกุมารนั้นก็ไม่ยอม แถมยังขับไล่พวกคณะบริวารออกไป คณะบริวารจึงกลับไปทูลพระศิวะพระองค์ทรงพระพิโรธจึงทรงบัญชาให้พวกคณะใช้กำลังขับไล่กุมารเด็กนั้นไป เสียงที่พระโอรสของพระนางปารวตีและพวกคณะโต้เถียงท้าทายกันดังไปถึงพระกรรณของพระนางปตรี พระนางจึงสั่งให้บริวารไปดูว่าเกิดอะไรขึ้น

เมื่อทราบเรื่องที่เกิดขึ้นจึงได้สั่งให้รถของพระนางป้องกันไม่ให้พวกคณะและพระศิวะเข้าไปข้างในจนสุดความสามารถ จากที่การเจรจาโดยสันติไม่เป็นผลการต่อสู้ระหว่างพวกคณะและโอรสของพระนางปารวตีจึงเกิดขึ้น แต่พวกคณะของพระศิวะสู้ไม่ได้จึงกลับไปหาพระศิวะ พระศิวะโกรธมากจึงทรงบัญชาให้พวกเทวดาที่มีพระอินทร์เป็นหัวหน้าและมีพระพระสกันทะเป็นแม่ทัพของพวกเทวดา ให้ไปสู้รบกับโอรสของพระนางปารวตีรีเมื่อพระนางเห็นดังนั้นจึงได้สร้างสติคือสตรีเทพที่มีพลังอำนาจขึ้นมา สององค์เป็นผู้ช่วยโอรสของพระนาง เหล่าเทวดาและพวกขณะบริวารไม่สามารถที่จะเอาชนะโอรสของพระนางได้ต่างพากันหนีกระเจิงและได้ไปขอให้พระศิวะสังหารโอรสของพระนางเพื่อเป็นการกู้หน้าให้พวกเทวดาและพวกขณะบริวารไว้

ต่อมาพระศิวะขอความร่วมมือจากพระวิษณุเพื่อช่วยในการสั่งหารโอรสของพระนางปตรีพระวิษณุต้องใช้กลลวง ในที่สุดพระศิวะก็สามารถใช้ตรีศูลตัดเศียรบุตรของพระนางปตรีได้สำเร็จ เมื่อเห็นบุตรถูกสังหารพระนางทรงพระพิโรธเป็นที่สุด จึงได้สร้างสตรีขึ้นมานับร้อยองค์เพื่อมาสังหารพวกเทวดาและพวกขณะบริวารของพระศิวะ จนทำให้เหล่าเทวดาเกิดความรู้สึกว่าพระนางปตรีกำลังจะทำให้เกิดความบรรลัยขึ้น จึงปรึกษากันว่าจะทำอย่างไรดีโดยได้ลงความเห็นว่าต้องทำให้พระนางหายพิโรธ จากนั้นพระศิวะจึงบัญชาให้พวกเทวดาเดินทางไปทางทิศเหนือเมื่อพบบุคคลแรกก็ให้ตัดศีรษะของบุคคลนั้นมาเพื่อสวมแขนศีรษะให้บุตรพระนางปารวตีรี พวกเทวดาทำตามบัญชาแต่เมื่อเดินทางไปถึงทางทิศเหนือได้พบช้างงาเดียวจึงตัดศีรษะของช้างนั้นมาสวมแทนให้บุตรของพระนางปารวตีรี จากนั้นพระศิวะก็ได้ชุบชีวิตคืนให้ไหม่

เรื่องทั้งหมดจึงได้ยุติลงพระศิวะได้รับโอรสของพระนางประวัติรีเป็นรถของพระองค์ด้วย และประทานพรให้เป็นผู้ขจัดอุปสรรคทั้งปวงและให้เป็นเทพที่ต้องได้รับการบูชาก่อนเทพเจ้าองค์อื่นๆ ถ้าหากบูชาเทพองค์อื่นก่อนพระคเณศไม่ว่าในพิธีใดๆพิธีนั้นๆจะไม่มีผลอะไรทั้งสิ้น นี่คือเรื่องราวกำเนิดพระพิฆเนศจากคัมภีร์ศิวะปุราณะซึ่งเป็นที่รับรู้กันอย่างกว้างขวาง
ข้อมูลพระพิฆเนศ