ครุฑ (สันสกฤต: गरुड; บาลี: गरुळ; ภาษาพระเวท: गरुळ Garuḷa) เป็นสัตว์ในนิยายในศาสนาฮินดู, พุทธ และเชน และปรากฏในวรรณคดีสำคัญหลายเรื่อง เช่น มหาภารตะ เล่าว่า ครุฑเป็นพี่น้องกับนาคและทะเลาะกันจนเป็นศัตรู นอกจากนี้ ยังมีปุราณะที่ชื่อว่า ครุฑปุราณะ เป็นเรื่องเล่าเกี่ยวกับครุฑ
ตามคติไทยโบราณ เชื่อว่าครุฑเป็นเจ้าแห่งนกทั้งมวล และเป็นพาหนะของพระนารายณ์ ปกติอาศัยอยู่ที่วิมานฉิมพลี มีรูปเป็นครึ่งคนครึ่งนกอินทรี ได้รับพรให้เป็นอมตะ ไม่มีอาวุธใดทำลายลงได้ แม้กระทั่งสายฟ้าของพระอินทร์ก็ได้แต่เพียงทำให้ขนของครุฑหลุดร่วงลงมาเพียงเส้นหนึ่งเท่านั้น ด้วยเหตุนี้ ครุฑจึงมีชื่ออีกอย่างหนึ่งว่า "สุบรรณ" ซึ่งหมายถึง "ขนวิเศษ"
ครุฑเป็นสัตว์ใหญ่ มีอานุภาพและพละกำลังมหาศาล แข็งแรง บินได้รวดเร็ว มีสติปัญญาเฉียบแหลม อ่อนน้อมถ่อมตน และมีสัมมาคารวะ
ครุฑจะแบ่งได้ 5 ประเภทคือ
ตัวเป็นคนอย่างธรรมดาทั่ว ๆ ไป แต่มีปีก
ตัวเป็นคน หัวเป็นนก
ตัวเป็นคน หัวและขาเป็นนก
ตัวเป็นนก หัวเป็นคน
รูปร่างเหมือนนกทั้งตัว
ครุฑเป็นส่วนหนึ่งของตราแผ่นดินในประเทศอินโดนีเซีย และไทย ตราแผ่นดินอินโดนีเซียมีครุฑอยู่ตรงกลาง โดยมีชื่อเรียกว่า การูดาปันจาซีลา (ครุฑปัญจศีล) กองทัพอากาศอินเดียก็ใช้ครุฑบนตราอาร์มGuards Brigade มีการตั้งชื่อหน่วยปฏิบัติการพิเศษเป็นหน่วยคอมมานโดครุฑตามสิ่งมีชีวิตนั้น และมักมีส่วนเกี่ยวข้องกับนกตะกราม (Leptoptilos dubius)
หลวงพ่อวราห์ วัดโพธิ์ทอง กับตำนานการสร้างพญาครุฑ
แม้ชีวิตส่วนใหญ่ของหลวงพ่อวราห์จะวนเวียนอยู่กับเรื่องของพญานาค แต่เหตุที่ท่านมีชื่อเสียงในด้านการสร้างพญาครุฑนั้นมาจาก เมื่อครั้งหนึ่งท่านได้รับนิมนต์จากบุคคลสูงศักดิ์ให้ไปสวดสถานที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่ง ซึ่งเหตุการณ์นั้นทำให้ท่านได้พบผู้มีบุญในญาณบอกว่าให้ช่วยสร้างพญาครุฑให้ด้วย
หลังจากเหตุการณ์ดังกล่าวผ่านไป ท่านจึงขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตจากพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งในขณะนั้นยังมีพระศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ โดยครุฑที่หลวงพ่อวราห์ปลุกเสกขึ้นมานั้น ได้ทำการแจกจ่ายไปยังข้าราชบริพารในพระราชวังและมอบให้กับทหารตำรวจด้วยส่วนหนึ่ง
ต่อมาในปี พ.ศ. 2564 ชื่อเสียงของหลวงพ่อวราห์ในด้านการสร้างพญาครุฑก็ยิ่งเพิ่มมากขึ้นไปอีก เมื่อท่านจัดพิธีปลุกเสกพญาครุฑแบบ SNFT เป็นครั้งแรกของโลก โดยท่านได้นำเอาพลังแห่งพุทธคุณบรรจุลงในดิจิทัลไฟล์ ซึ่งท่านได้ให้เหตุผลในการปลุกเสกครั้งนี้ว่า ความเชื่อต้องปรับเปลี่ยนให้เท่าทันโลกในยุคปัจจุบัน และเป็นการนำเทคโนโลยีมาผนวกรวมกับความศรัทธาของผู้คนด้วย
อาจดูเหมือนกล่าวเกินจริง แต่หลาย ๆ คนที่ได้บูชาพญาครุฑที่หลวงพ่อวราห์ปลุกเสกขึ้นมานั้น ล้วนแล้วแต่มีชีวิตที่ดีขึ้น และพบเจอแต่ความรุ่งเรือง ทำมาค้าขายคล่องมือ มีเงินมีทองใช้ไม่ขาดสาย และประสบความสำเร็จสมปรารถนากันทุกคน
และนี่ก็คือส่วนหนึ่งของประวัติ หลวงพ่อวราห์ วัดโพธิ์ทอง หนึ่งในพระอริยสงฆ์ผู้มีญาณวิเศษที่ยังมีลมหายใจอยู่ในปัจจุบัน โดยครั้งหนึ่งท่านเคยให้สัมภาษณ์ไว้ว่า แม้แต่นายกรัฐมนตรี “ชาติชาย ชุณหะวัณ” ยังต้องมาพึ่งพาร่มธรรมของท่าน
นับว่าเป็นอีกหนึ่งพระสงฆ์ไทยที่มีคุณูปการต่อศรัทธาสาธุชนและวงการสงฆ์ของประเทศไทยเป็นอย่างมาก หากใครเคารพเลื่อมใสท่าน ก็สามารถหาวัตถุมงคลที่ท่านปลุกเสกมาบูชากันได้ เพื่อความร่วมเย็นเป็นสุขของชีวิต