รูปเหมือน สมเด็จพระพุฒาจารย์โต พรหมรังสี วัดระฆังฯ พิมพ์นั่งเต็มองค์ เนื้อผง หลังยันต์ห้า

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) (นามเดิม โต) เป็นพระมหาเถระในคณะสงฆ์มหานิกาย ซึ่งเป็นที่รู้จักและเคารพศรัทธาอย่างสูงในหมู่พุทธศาสนิกชนไทย ท่านได้รับความนิยมเรียกขานในนามต่าง ๆ ได้แก่ "สมเด็จโต" "หลวงปู่โต" หรือ "สมเด็จวัดระฆัง" ท่านเคยดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหารในช่วงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจนถึงต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระพุฒาจารย์ หนึ่งในสมณศักดิ์ชั้นสูงสุดในคณะสงฆ์ไทย

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต) เป็นพระภิกษุผู้มีปฏิปทาอันงดงาม สมถะ เรียบง่าย เปี่ยมด้วยเมตตาธรรม และเป็นผู้เปี่ยมด้วยปัญญาในทางพระธรรมวินัย ตลอดชีวิตแห่งสมณเพศ ท่านได้รับความเลื่อมใสศรัทธาจากผู้คนทุกชนชั้น ตั้งแต่พระมหากษัตริย์จนถึงประชาชนทั่วไป ไม่เพียงแต่ในด้านจริยาวัตรอันน่าเคารพ ท่านยังเป็นที่เลื่อมใสอย่างยิ่งในฐานะพระเกจิอาจารย์ผู้มีวิชชาคาถาอาคม เมตตามหานิยม และความเชี่ยวชาญด้านพระเวทย์อันลึกซึ้ง

ผลงานด้านพระเครื่องที่มีชื่อเสียงที่สุดของท่านคือพระสมเด็จวัดระฆัง ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มพระเครื่องเบญจภาคี อันเป็นพระเครื่องชุดยอดนิยมสูงสุดของประเทศไทย โดยมีราคาประเมินในปัจจุบันสูงถึงระดับหลักล้านบาทต่อองค์ ด้วยเหตุนี้ สมเด็จโตจึงได้รับการยกย่องอย่างสูงว่าเป็น "อมตเถราจารย์" ผู้ทรงคุณแห่งพุทธศาสนาไทย และยังคงมีผู้เคารพบูชาท่านอย่างแพร่หลายจนถึงปัจจุบัน

คำสอน
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) ท่านเป็นพระเกจิเถราจารย์ที่เป็นที่เคารพนับถือนอกจากด้านคาถาอาคมแล้ว ท่านยังได้ดำรงตนเป็นผู้สมถะ มักน้อยสันโดษ ไม่ปรารถนาลาภยศ การแสดงออกของท่านตามบันทึกหลักฐานในสมัยหลัง มักบันทึกถึงความเป็นพระเถระผู้มีเมตตา ดำรงศีลาจารวัตรเป็นที่เลื่อมใสศรัทธาของคนทั่วไป อย่างไรก็ตาม เอกสารที่บันทึกประวัติของสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) ไว้เป็นหมวดหมู่ชั้นเก่าสุด คือเอกสารฉบับของมหาอำมาตย์ตรีพระยาทิพยโกษา (สอน โลหนันท์) ซึ่งเป็นฉบับที่รวบรวมโดย ม.ล.พระมหาสว่าง เสนีย์วงศ์ ณ อยุธยา ที่รวบรวมขึ้นในปี พ.ศ. 2473 ไม่ได้บันทึกคำสอนของสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) ไว้เป็นหมวดหมู่ เพียงแต่กล่าวถึงเหตุการณ์ต่าง ๆ ในช่วงชีวิตของสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) ต่างกรรมต่างวาระกัน ตามที่ผู้รวบรวมได้บันทึกมาจากปากคำผู้มีชีวิตร่วมสมัยกับสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) เท่านั้น

อย่างไรก็ดี แต่ในปัจจุบันได้ปรากฏมีคำสอนต่าง ๆ ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นคำสอนของสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) ที่เป็นที่นิยมนับถือกันทั่วไป โดยไม่มีการอ้างอิงที่มาที่แน่ชัด เช่น

"บุญเราไม่เคยสร้าง...ใครที่ไหนจะมาช่วยเจ้า ..."

"ลูกเอ๋ย ก่อนที่จะเข้าไปขอบารมีหลวงพ่อองค์ใด เจ้าจะต้องมีทุนของตัวเอง คือบารมีของตนลงทุนไปก่อน เมื่อบารมีของเจ้าไม่พอจึงค่อยขอยืมบารมีคนอื่นมาช่วย มิฉะนั้นเจ้าจะเอาตัวไม่รอด เพราะหนี้สินในบุญบารมีที่ไปเที่ยวขอยืมมาจนพ้นตัว...เมื่อทำบุญทำกุศลได้บารมีมา ก็ต้องเอาไปผ่อนใช้หนี้เขาจนหมดไม่มีอะไรเหลือติดตัว...แล้วเจ้าจะมีอะไรไว้ในภพหน้า...หมั่นสร้างบารมีไว้...แล้วฟ้าดินจะช่วยเอง...จงจำไว้นะ... เมื่อยังไม่ถึงเวลาเทพเจ้าองค์ใดจะคิดช่วยเจ้าไม่ได้... ครั้นเมื่อถึงเวลา... ทั่วฟ้าจบดินก็ต้านเจ้าไม่อยู่...จงอย่าไปเร่งเทวดาฟ้าดิน เมื่อบุญเราไม่เคยสร้างไว้เลยจะมีใครที่ไหนมาช่วยเจ้า"
ข้อมูลวิกิพีเดีย