พิจิตร เม็ดข้าวเม่า กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ พิมพ์แขนหักศอก เนื้อชินเงินแก่ตะกั่ว

พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า มีลักษณะที่คล้ายกับเม็ดข้าวเม่ามาก จึงเรียกว่า "พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า" มีขนาดตั้งแต่ 4X6 ม.ม. จนถึงขนาด 7X9 ม.ม. มีเอกลักษณ์เด่นคือเป็นพระขนาดเล็กเรียกว่าขนาดจิ๋ว นอกจากนี้ยังมีพุทธคุณทางด้านคงกระพันชาตรี และแคล้วคลาดโด่งดังมาก ทำให้เกิดการเสาะหาพระกรุเมืองพิจิตรที่มีขนาดเล็กกันมาก แต่ความจริงแล้วพระกรุเมืองพิจิตรก็มีพระซึ่งมีขนาดใหญ่ขึ้นไปอีกหน่อยอยู่ หลายอย่าง เช่น พระพิจิตรหัวดง พระพิจิตรใบตำแย พระซุ้มจิก พระพิจิตรใบมะยม พระพิจิตรใบข้าว ฯลฯ

พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า เลื่องลือในด้านการอยู่ยงคงกระพันชาตรี เป็นพระที่ขุดพบในกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ซึ่งเข้าใจว่าจะสร้างในสมัยกรุงสุโขทัยตอนปลาย พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่าที่ขุดพบเป็นพระเนื้อชินเงิน บางองค์ที่แก่ตะกั่วก็มี และมีความเชื่อกันว่า พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่านี้จะมีส่วนผสมของเหล็กน้ำพี้ ซึ่งเป็นเหล็กเนื้อดีของจังหวัดพิจิตร และเป็นเหล็กที่มีความศักดิ์สิทธิ์ในตัวด้วย พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า เป็นพระปางสมาธิประทับอยู่บนฐานหมอน มีทั้งพิมพ์แขนกลม (พิมพ์นิยม) พิมพ์แขนหักศอก พิมพ์ฐานขีด และพิมพ์ไม่มีฐาน เอกลักษณ์ เป็นพระขนาดเล็กและมีปีกเป็นรูปไข่ ด้านหลังเป็นลายผ้า และนับเป็นพระเครื่องขนาดจิ๋วชั้นนำที่สุดของเมืองพิจิตร ที่นิยมกันมากได้แก่กรุ "วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ" ซึ่งคนร้ายได้ลอบเข้าไปเปิดกรุ (ประมาณ พ.ศ. 2455) มาก่อนนานแล้ว และต่อมา พ.ศ. 2492 ก็ได้มีคนร้ายอีกกลุ่มหนึ่งลอบขุดกรุพระในเจดีย์อีก ได้พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่ารวมทั้งพระพิมพ์อื่นๆ อีกมาก เรื่องราวของพระพิจิตรเม็ดข้าวเม่านี้ยังมีของกรุ "วัดท่าฉนวน" ก็เยี่ยมมาก กับของ "วัดเขมาภิรตาราม" ก็มี ซึ่งได้มีผู้ขุดพบกันอีกมากมายหลายกรุ ที่วัดช้างในบริเวณเมืองพิจิตรเก่า และที่ "วัดโพธิ์ประทับช้าง" ก็เคยมีผู้พบเห็นเช่นกัน ซึ่งมีอายุกว่า 600 ปีขึ้นไปแล้ว

"พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า" มีสร้างไว้ทั้งชนิด "เนื้อชินเงิน" (นิยมกันมาก) และ "เนื้อชินเขียว" สนิมไขขาวขึ้นเป็นชั้นๆ กับชนิดที่เป็น "เนื้อตะกั่วปนชิน" (สนิมไขขาวสลับแดง) ก็มีด้วยเช่นกัน และที่สำคัญที่สุดก็คือ ด้านหลังพระพิจิตรเม็ดข้าวเม่าทุกองค์จะต้องปรากฏลายผ้าทุกองค์ด้วยลายหยาบและโต พุทธคุณดีทางด้านแคล้วคลาด คงกระพันชาตรี ซึ่งมีประสบการณ์กันมามากราย